Ek gebruik die prentjie hier onder om dit vir my kliënte te verduidelik. Maak gerus jou oë toe en visualiseer ʼn denkbeeldige borrel rondom jouself, dit strek so wyd soos wat jy jou arms weerskante van jou lyf kan uitstrek. Visualiseer nou dat die mense in jou lewe ook so ʼn borrel rondom hulle het.
 
Arbeidsterapeute praat van ʼn  proprioseptiewe ruimte wat ons oriënteer ten opsigte van ander voorwerpe in ons omgewing. Yogi’s praat van ʼn energieveld rondom ons wat hulle ʼn Aura noem.  
ONS MOET VIR ONSSELF ʼn EMOSIONELE BORREL (GRENS) SKEP.
 
WAT IS DIE DOEL VAN ‘N EMOSIONELE BORREL?

• OM ONS BY ONS EIE BESIGHEID  en EMOSIONELE STUFF TE BEPAAL. ʼn Mens raak maklik ontsteld ook ander se optrede en hulle emosionele uitings. Die werklikheid is dat jy net verantwoordelikheid vir jou eie optrede kan en hoef te neem. Jy hoef nie ander se emosies (kwaad, hartseer, vrees) is jou borrel te akkommodeer nie. “JY KAN NET VERANTWOORDELIKHEID VIR JOU EIE OPTREDE EN EMOSIES NEEM”

 

• OM ‘n RUIMTE TE SKEP WAARBINNE JY JOU EIE EMOSIES KAN DEURWERK SODAT ANDER VEILIG KAN BLY. Visualiseer hoe jy die emosie buite jou liggaam maar veilig binne in jou emosionele borrel hanteer. Jy kan dan bietjie afstand kry en uitklaar waarom die emosie jou kom besoek het en wat sy boodskap is  Dit keer dat die emosie handuitruk en ander mense se borrel ontwrig.

 
KOM ONS GEBRUIK ʼn PRAKTIESE VOORBEELD.
As onderwyseres kom die praktyk van ʼn persoonlike borrel my handig te pas. Dit gebeur gereeld in die klaskamer dat ʼn kind ontsteld raak; bv. wanneer hulle, hulle toetsuitslae terugkry en nie hou van die punt wat hulle gekry het nie. Dit kan gepaard gaan met verbale aanvalle na my as onderwyser se kant toe.
STAP 1 – Ek neem nie verantwoordelikheid vir die kind se emosies nie, ek laat dit nie in my borrel toe nie. Terselfdertyd gun ek hom sy ontsteltenis omdat hy swak punte gekry het.* Voorheen sou ek redelik ontsteld geraak het oor die onredelike aanklagte teen my, dan sou kwaad by my kom kuier het omdat ek my integriteit as onderwyser probeer beskerm. Dit sou my dan onveilig laat voel het en ek sou waarskynlik wou terugkap (die blaam wou verskuif) met aantygings oor die hoeveelheid wat die kind studeer het.
Ek weet egter nou dat net verantwoordelikheid neem vir my eie optrede in die situasie. Ek kan kies om kalm te bly omdat ek verstaan dat die kind se ontsteltenis sy ontsteltenis is en niks met my te doen het nie.
 
STAP 2: Indien ek dit nie regkry om die kind se emosies buite my borrel te hou nie, dan mote ek die situasie verlaat en op ʼn veilige plek (binne in my eie borrel) met die emosies gaan werk.
 - HOU HIERDIE BLAD DOP VIR VAARDIGHEDE OM BINNE IN JOU BORREL MET MOEILIKE EMOSIES TE WERK –
 
*EK herinner my leerders gereeld aan die emosionele borrel, maar die oomblik van ontsteltenis is nie die tyd om met ʼn leerder daaroor te probeer redeneer nie. 

Die vrou kry dit nogal deesdae beter reg om dit te hanteer wanneer die “papaja in die waaier” beland. Een van die areas van haar lewe waar dit nog baie moeilik is, is wanneer een van haar kinders swaarkry, dan kom Mamma-beer na vore en al die ou breinpaadjies nooi haar uit om in hulle af te hardloop.
 
Een so ʼn bekende breinpaadjie is die gedagte dat iemand skuldig moet wees, dat iemand hierdie chaos veroorsaak.  Dis óf die kind, óf die vrou (want self-kastyding is altyd ʼn opsie), óf iemand anders.
 
Hiermee wil sy nou glad nie sê dat sy, of die kind, nie baie maal swaarkry as gevolg van hulle eie, of iemand anders se optrede, nie. Op die regte tyd is dit nodig om die saak te bekyk en seker te maak dat hulle uit die ervaring leer en dit die volgende keer beter kan probeer doen.
 
MAAR, DIT IS NIE HANDIG OM DIT TE DOEN IN OOMBLIKKE VAN GROOT ONTSTELTENIS NIE. As ons dit dan probeer doen lei dit tot groter chaos.
 
Na baie ondersoek van haar DINK-en VOEL het die vrou darem nou al geleer dat Mamma-beer wil red en “fix” en pleisters opplak en so gou as moontlik die ongemak wil laat ophou. Vele ervarings het haar darem ook geleer dat dit nie altyd moontlik is nie en ook nie altyd heilsaam is om dit te doen nie. So wat maak sy nou met haar Mamma-beer hart?
 
Sy volg maar DIE WONDERLIKE TEGNIEKE wat sy so met die tyd aangeleer het.

• SY ERKEN DAT HIERDIE ʼn PYNLIKE OOMBLIK IS. So sy sit haar regterhand op haar hart en praat met groot deernis met haarself: “Darling you are suffering”.
• SY SIT MET DIE PYN EN PROBEER DIE OMVANG DAARVAN VOEL. Dis nogal ʼn moeilike een, omdat sy so bang is vir daai VOEL van die emosie. Haar natuurlike instink is om daarvan weg te hardloop of om dit op een of ander manier te probeer verdoof (Netflix, wyn, besig bly, ens.) Hoe doen sy dit dan? Sy weet sy is ʼn dink-mens en daarom moet sy nou die ander kant van haar brein gebruik om die emosie te kan VOEL. Daarom vra sy: “Watter kleur is die emosie? Waar in my lyf voel ek dit? Hoe voel dit in my lyf?”

 
Dit is tydens hierdie stappie dat Mamma-beer agtergekom het dat haar hartseer namens haar kind hierdie keer donker pers is en dat dit soos doringdraad om haar hart voel. Sy kon ʼn ruk so sit en die intensiteit daarvan ervaar en “ok” wees daarmee dat dit is hoe sy voel.
 
Sy het nie nodig gehad om haarself, of die kind of iemand anders te blameer nie. SY het ook nie nodig gehad om te vlug of te verdoof nie.

• DAARNA KON SY HAARSELF ANKER. sy doen dit deur ʼn visualiseringsproses (meditasie) wat haar help om te onthou dat sy toegang het tot die ondersteuning van die “Bron-Van-Die-Lewe” en al die ander Mamma-bere wat al vantevore so gevoel het. Sy is definitief nie alleen nie.

 
Sy kon haar kop op haar kussing neersit en weet dat more nog ʼn dag is en dat daar ook planne sal wees om hierdie uitdaging te bowe te kom.
 
Hier is nog ʼn storie waarin ek DIE TEGNIEKE wat ek self toepas en vir my kliënte leer  verduidelik. Stuur gerus ʼn e-pos na grobler.karin@gmail.com as jy belangstel om met my te gesels en graag hierdie tegnieke wil aanleer.

​Vir die een of ander rede, waarskynlik omdat emosie mense ongemaklik maak, is ons geleer om so gou as moontlik na trauma op te hou om emosie te wys. Hierdie manier van doen het ʼn breinpaadjie (gewoonte) geword wat glad nie handige gevolge het nie.
 
Dit lê waarskynlik in ʼn kultuur van “sterk wees” van “opstaan en aangaan” of dalk het dit saam met “kaalvoet oor die Drakensberge” deel van ons genetika geword.
 
MAAR wanneer ons trauma* ervaar, daag Vrees op om ons deur hierdie proses te help, om ons skerp en oplettend te maak, sodat ons met vernuftigheid kan dink en doen.
 
Wanneer die gevaar verby is, en jy buite onmiddellike gevaar is, sal Vrees bietjie terugstaan en jou kans gee om jouself te kalmeer. Dit is die oomblik wat ons die liggaam se natuurlike meganismes soos bewe en skud om van die oormaat adrenalien ontslae te raak moet aangryp. 
 
Dit is ook die tyd om die situasie in jou gedagtes te “hersien”. Dit is waarom dit goed is om die storie oor en oor te vertel. Dit is sodat jou “onthou” nie agterna stertjies kan aanlas nie. Veral omdat ons geneig is om stertjies aan te las wat ons nie vorentoe help nie. Soos: “Ek moes eerder dit of dat gedoen het.” of “as ek liewer...” Self-kastyding is die laaste ding wat ʼn mens na trauma nodig het.
 
Dit is nou waar die “Ek is ok...” ding inkom, want meeste van ons het nie geleer om ordentlik te huil en te bewe en te skree en te skel nie. So ons maak asof “niks” gebeur het nie.
 
Dit is BAIE NADELIG, want ons het nodig om op ʼn liggaamlike vlak van die oormaat energie ontslae te raak EN ons het nodig om op ʼn kognitiewe vlak ons eentjies in ʼn ry te kry.
 
Hierdie “terugkyk” (flashbacks) is jou psige se poging om jou te help om data bymekaar te maak vir toekomstige gebruik. Dit probeer jou help om jou eie sterk- en swakpunte in die gegewe situasie te kan raaksien sodat jy meer vaardig kan wees in ʼn volgende situasie. (Ongelukkig sien ons baie maal net die “swakpunte” raak.)
 
Die “Ek is OK.” narratief verhoed ons soms om hierdie nabetragting ordentlik te doen, want ons is bang dat as ons nie vinnig “OK” is nie, ons nooit weer “OK” gaan wees nie. So, dan blok/vermy ons hierdie “na-vrees” werk met “self-talk” soos: “Jy het oorleef, so daar is niks om meer voor bang te wees nie.” of “Jy behoort dankbaar te wees dat jy leef, hou op om vir jouself jammer te voel.” of “Skud jouself reg.”
 
MAAR, Vrees hou nie daarvan om in ʼn blik gedruk te word nie. Wanneer Vrees “geblik” word, peul hy/sy by die kante uit as angstigheid (anxiousness) en aanhoudende “alertness”. Jy kan begin om in ʼn konstante toestand van angs en paraatheid te verkeer, jou adrenalien sal oortyd begin werk en jy kan vind dat jy vir enige ding skrik, sukkel om te slaap en dat jou eetpatroon versteurd raak. Dit kan oorgaan tot ʼn toestand van gereelde “flashbacks”, nagmerries, emosionele plofbaarheid en ʼn algemene gevoel van disoriëntasie.
 
Indien bg. vir jou bekend klink wil ek aanbeveel dat jy ʼn professionele persoon se hulp vra. Dit is moontlik om aan te beweeg na trauma, maar dit is ʼn proses en elkeen van ons verdien om hierdie pas saam met ʼn kundige, empatiese en “compassionate”  persoon te stap.
 
Stuur gerus vir my ʼn epos na grobler.karin@gmail.com, ek doen aanlyn en spreekkamer konsultasies.
 
*’n Mens ervaar trauma wanneer ʼn insident jou geïsoleerd en alleen laat voel en wanneer jy ervaar dat jy nie in beheer van die situasie is nie. Daarom word almal nie noodwendig deur dieselfde situasies getraumatiseer nie.

​I often see images and posts explaining the grieving process as if it is a step by step process.

This has not been my personal experience and it doesn't seem to be the experience of my clients.

I think this is one of the biggest challenges after a loss. Our own expectation (not even to mention other people's expectations), that it should be a linear process. A process with a clear beginning and end. A "to do list", with clear instructions so that we can get rid of the pain as efficiently and quickly as possible.

It is not...

You might think you "let go" and the next moment someone sends you a picture, or you hear a song, or smell a familiar smell and it puts you right back to square one...

BUT, as a wise friend once suggested, you enter square one with a little more skills, it is a little more familiar and if you are aware and conscious of the process you navigate through the pain a little better than the previous time.

​So yes, it is about letting it hurt and bleed (engaging with sadness and grief) and letting it heal, and letting it go over, and over and over again.

May you find companions on your healing journey who understand this.

I offer grief support online and in person. You are welcome to send an email to grobler.karin@gmail.com.